Σαν σήμερα: Ο ηρωικός «Αδρίας» προσέκρουσε σε νάρκη – Όταν το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό όρισε ξανά τη Λευτεριά
22 Οκτωβρίου 1943. Μια ημερομηνία που έχει χαραχθεί βαθιά στην ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού και στη συλλογική μνήμη του ελληνικού λαού. Εκείνο το βράδυ, το αντιτορπιλικό «Αδρίας» (L-67) προσέκρουσε σε νάρκη κοντά στην Κάλυμνο, γράφοντας μία από τις πιο συγκλονιστικές σελίδες ανδρείας και αυταπάρνησης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το πολεμικό πλοίο, συνοδεύοντας το βρετανικό «HMS Hurworth», υπέστη τεράστιες ζημιές: η πλώρη του αποκόπηκε, και ο πρωραίος πύργος των πυροβόλων εκτινάχθηκε πάνω στη γέφυρα. Παρά το πλήγμα, το πλήρωμα δεν εγκατέλειψε. Το «Hurworth» χτυπήθηκε λίγο αργότερα από δεύτερη νάρκη στην προσπάθεια να βοηθήσει τον «Αδρία» και βυθίστηκε, παρασύροντας στον βυθό 143 άνδρες.
Ο κυβερνήτης του «Αδρία», Αντιπλοίαρχος Ιωάννης Τούμπας, τραυματισμένος ο ίδιος, κράτησε το πλοίο στη ζωή. Για τρεις μέρες και τρεις νύχτες το καθοδηγούσε, μακριά από τα εχθρικά παράλια, με ελάχιστες δυνάμεις, με μοναδικό στόχο να σώσει το πλήρωμά του και την τιμή της σημαίας.
📜 Σύμφωνα με το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, το πρωί της 23ης Οκτωβρίου 1943, το «Αδρίας» κατόρθωσε να προσεγγίσει την τουρκική ακτή Gümüşlük (Γκιουμουσλούκ), όπου προσάραξε σε αμμώδη γιαλό. Οι απώλειες ήταν 21 νεκροί και 30 τραυματίες. Η εικόνα του σκάφους χωρίς πλώρη, να επιπλέει ακόμη και να «ανασαίνει», έγινε σύμβολο ψυχικού σθένους και πίστης.
Μετά από πρόχειρες επισκευές και στεγανοποιήσεις, ο «Αδρίας» απέπλευσε για την Αλεξάνδρεια την 1η Δεκεμβρίου, περνώντας από τη Λώρυμα, την Κακάβα και τη Λεμεσό. Στις 6 Δεκεμβρίου 1943, όταν έφθασε στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, ολόκληρος ο συμμαχικός στόλος τον υποδέχθηκε με τιμές και συγκίνηση.
✍️ Ένα ποίημα – μια μνήμη
Κάτω ἀπ’ τὴν ἐπιφάνεια τῶν νερῶν
ποὺ τρέμοντας ἀνασαίνανε
στοῦ γιαλοῦ τὴν πλατειὰ ἀνάσα
κρυμένη αὐτὴ ποὺ φυλάει τὴν ἁρμονία τοῦ κόσμου
καρτεροῦσε τὸ καράβι.
…
Ὁ καπετάνιος
τρεῖς μέρες καὶ τρεῖς νύχτες στὸ τιμόνι
κατόρθωσε νὰ φέρει
μόνος του
τὸ πληγωμένο καράβι
– πληγωμένος κι ὁ ἴδιος –
στὴ βάση του.Τ’ ὄνομα τοῦ γαλάζιου πόντου, τ’ ἄλλο του ὄνομα εἶναι Λευτεριά!
Απόσπασμα από το ποίημα της Μαργαρίτας Δαλμάτη “Αδρίας”,
Νέα Εστία, τεύχος 1059, 15 Αυγούστου 1971, σελ. 1050.
Ο «Αδρίας» δεν ήταν απλώς ένα πολεμικό πλοίο. Ήταν η ζωντανή απόδειξη ότι η ψυχή του ανθρώπου μπορεί να ξεπεράσει τη μηχανή, ότι η πίστη και η ευθύνη μπορούν να νικήσουν το αδύνατο.
Σαν σήμερα, 22 Οκτωβρίου, θυμόμαστε εκείνους που ταξίδεψαν κόντρα στη μοίρα — και μας θύμισαν πως, ακόμη και μέσα στο σκοτάδι του πολέμου, η Λευτεριά έχει όνομα, και αυτό είναι Ελλάδα.
