Αράχωβα:Ετοιμασίες με εορταστικές εκδηλώσεις για το Πανηγυράκι για τον Αφέντη Άγιο Γεώργιο

ΠΑΝΗΓΥΡΑΚΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΨΗΛΑ ΣΤΟΝ ΑΙ- ΓΙΩΡΓΗ

(Γιώργος Οικονόμου)

Αρχαιοελληνικά έθιμα
Βυζαντινή πορφύρα
Παραδοσιακή Αράχωβα

Η κορωνίδα της λαϊκής μας παράδοσης, αρχίζει Τρίτη 22/4 στις 18.00 και θα τελειώσει με το “χάλασμα” στις 25/4/2025.
Πάνδημη θρησκευτική γιορτή για τον πολιούχο Άι-Γιώργη.

Για τον προστάτη μας Άγιο που κάτω απ΄ τη σκέπη του γεννιέται, αναπνέει και ζει ο άνθρωπος σε αυτόν τον τόπο. Τον παραστάτη στη δοκιμασία, τον υπερασπιστή στην επιβουλή, τον πρόμαχο της Πίστης, τον ελευθερωτή.
Ώρα ηθικού και εθνικού μεγαλείου…

Ανακαλεί στη μνήμη ηρωϊκούς αγώνες του Γένους για το «ποθούμενον», το μεγαλείο και τις θυσίες του μεγάλου ξεσηκωμού για το ύψιστο αγαθό της ζωής: τη Λευτεριά. Το ύφος και το ήθος του πανηγυριού μας δε συμβιβάζεται με τη φθηνή επίδειξη, αλλά έχει βάθος και ουσία.

Αφιέρωμα δισυπόστατο της Αράχωβας.
Έκφραση συνοχής, εθνικής και κοινωνικής, συνέχειας αδιάσπαστης. Ακριβή κληρονομιά προγονική, η κορωνίδα της τοπικής μας παράδοσης.

Η λατρεία του Αγίου Γεωργίου στην Αράχωβα, χάνεται στα βάθη του χρόνου και συνδέεται με τους θρύλους τις παραδόσεις τα τραγούδια και την ιστορία της.

Λαμπρή η εκκλησία του Αγίου στην κορυφή της Αράχωβας, εντυπωσίαζε πάντα τους ξένους. Γραπτές μαρτυρίες βεβαιώνουν πως υπήρχε ήδη στα 1676. Όμως είναι άγνωστο, πόσα χρόνια πριν, υπήρχε στον ίδιο χώρο.

Σε τούτη την πανέμορφη εκκλησία και στο γύρω χώρο γιορτάζουν οι Αραχωβίτες το Πανηγυράκι, την τριήμερη γιορτή προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου. Μία από τις 50 καλύτερες εκδηλώσεις χαρακτηρίζεται από τα διεθνή ΜΜΕ.
Ζωντανή η πίστη των Αραχωβιτών στον Αφέντη Άι Γιώργη, όπως τον αποκαλούν, εκφράζεται στο Πανηγυράκι αυθόρμητα. Στη γιορτή αυτή έχουν ενσωματωθεί και διατηρούνται αμετάβλητα μέχρι σήμερα, παλαιότατα έθιμα των ελληνικών πανηγυριών με αρχαιότατες καταβολές. Πουθενά ίσως στην Ελλάδα δεν έχει διασωθεί τόσο αυθεντική, η εικόνα του ελληνικού Πανηγυριού, όπως γιορταζόταν στο Βυζάντιο και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Η λιτάνευση της Iερής Εικόνας του Αγίου Γεωργίου την παραμονή της εορτής με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια και απαράβατη τάξη, ο χορός των γερόντων, τα αγωνιστικά έθιμα (ο ανηφορικός δρόμος γερόντων, ανδρών και νέων, η λιθοβολία, η σφαιροβολία, η διελκυστίνδα, η πάλη) το δρώμενο στη βρύση τ’ Αι Γιώργη, το έθιμο της προσφοράς αρνιών από τους κτηνοτρόφους που είναι τα έπαθλα των νικητών, το κοινό τραπέζι στην αυλή της εκκλησίας, το ρουμελιώτικο γλέντι και τέλος ο τελετουργικός χορός της λήξης του πανηγυριού την τρίτη μέρα, είναι έθιμα που συντηρήθηκαν αναλλοίωτα στο χρόνο.

Ίσως σε δύσκολους καιρούς και σε πολέμους, να επηρεάστηκε η λαμπρότητα του πανηγυριού, ωστόσο ποτέ δεν έπαψε να γιορτάζεται.

Οι περιγραφές των πανηγυριώτικων εθίμων, όπως διασώθηκαν σε γραπτές μαρτυρίες από τα 1835 και εξής, από περιηγητές που ήρθαν στην Αράχωβα, επιβεβαιώνουν πόσο αυθεντικό έχει μείνει το Πανηγυράκι μέχρι σήμερα.

Ο επισκέπτης- προσκυνητής ζει πρωτόγνωρες και ανεξίτηλες καταστάσεις καθώς διαπιστώνει στην ομόψυχη συμμετοχή, το βιωματικό χαρακτήρα της γιορτής που δεν αλλοιώθηκε από την αλματώδη ανάπτυξη του τόπου.
Η ευσέβεια των Αραχωβιτών προς τον πολιούχο Άγιο της Αράχωβας σφυρηλατήθηκε μέσα στις ιστορικές δοκιμασίες του τόπου.

Πολλές παραδόσεις αναφέρονται στη σωτηριώδη επέμβαση του Αγίου στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και στην επανάσταση. Στο ξεκίνημα του Αγώνα οι Αραχωβίτες ύψωσαν τη δική τους σημαία κεντημένη με τον προστάτη τους Άγιο Γεώργιο. Ήταν αυτή η πρώτη σημαία της επαναστατημένης Ρούμελης, το λάβαρο της Επανάστασης, που παραδόθηκε στον Αθανάσιο Διάκο. Δυστυχώς δε διασώζεται σήμερα.

Προ πάντων όμως το Πανηγυράκι προσέλαβε και εθνικό χαρακτήρα μετά τη μάχη της Αράχωβας το Νοέμβριο του 1826. Ακλόνητη είναι η πίστη των Αραχωβιτών ότι ο Τροπαιφόρος Γεώργιος οδήγησε τους Έλληνες αγωνιστές και τον αρχηγό τους Γεώργιο Καραϊσκάκη στην περίλαμπρη νίκη κατά των Τουρκαλβανών του Μουστάμπεη.

Η νίκη αυτή πέρασε στην ιστορία ως η «Ανάσταση της Επανάστασης». Με το γνώριμό τους παλιό ακριτικό τραγούδι του Άι Γιώργη, το «Πανηγυράκι», οι Αραχωβίτες συνέδεσαν και ερμήνευσαν συμβολικά τα δυνατά βιώματα του Αγώνα. Ο δράκος του τραγουδιού έγινε ο Τούρκος που στερούσε τη λευτεριά των Ελλήνων.

Το Πανηγυράκι αποδείχνει ότι εδώ στην Αράχωβα η παράδοση δεν είναι ξεκομμένη από την πραγματικότητα, αλλά είναι έκφραση ψυχική και βίωμα του Αραχωβίτη κάθε ηλικίας.

Επισυνάπτουμε το πρόγραμμα και σας περιμένουμε όλους!

Τρίτη 22/4 – ΠΑΡΑΜΟΝΗ

18.00 Έναρξη του Πανηγυριού, Κανονιοβολισμοί, Κωδωνοκρουσίες
18.15 Χορός γερόντων στο προαύλιο του Ιστορικού Ναού
18.30 Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός
20.00 Λιτάνευση της Ιερής Εικόνας του Αγίου Γεωργίου, συνοδευόμενη από Αραχωβίτες, Αραχωβίτισσες και ευλαβείς επισκέπτες με τις Αρχωβίτικες παραδοσιακές φορεσίες
22.00 Χοροί στην πλατεία “Παπαϊωάννου” και στην πλατεία “Λάκκα”

Τετάρτη 23/4 – ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΝΗΓΥΡΙΟΥ

07.30 Εωθινό, Κανονιοβολισμοί, Κωδωνοκρουσίες.
07.35 Όρθρος, Θεία Λειτουργία
11.00 Αγωνιστικά έθιμα: Aνηφορικός δρόμος νέων, ανδρών και γερόντων με τοπική ενδυμασία στο πεδίο της μάχης του Καραϊσκάκη
11.30 Το έθιμο – δρώμενο στη βρύση του Αγίου Γεωργίου
11.45 Τοπικοί χοροί στο προαύλιο του ιστορικού Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου με Αραχωβίτικες ενδυμασίες
18.00 Εσπερινός
19.30 Τερματισμός δρόμου 5.000μ (από Αγ. Μηνά) στην Πλατεία “Λάκκα” – Απονομή. Στην συνέχεια θα ακολουθήσουν παραδοσιακοί χοροί από το χορευτικό συγκρότημα του Λαογραφικού Ομίλου Αράχωβας στο προαύλιο του Γυμνασίου – Λυκείου.

Πέμπτη 24/4 – ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΝΗΓΥΡΙΟΥ

07.30 Εωθινό, Κανονιοβολισμοί, Κωδωνοκρουσίες
07.35 Όρθρος. Θεία Λειτουργία
11.00 Αγωνιστικά έθιμα: Άλμα απλούν χωρίς φόρα, άλμα απλούν, τριπλούν, σήκωμα πέτρας με τοπική ενδυμασία, άλμα εις ύψος (στο προαύλιο του Ι. Ναού)
18.00 Εσπερινός και Παράκληση στον Άγιο Γεώργιο
21.00 Παραδοσιακή ορχήστρα δημοτικής μουσικής (προαύλιο Γυμνασίου – Λυκείου)

Παρασκευή 25/4 – ΤΡΙΤΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΝΗΓΥΡΙΟΥ

07.30 Εωθινό, Κανονιοβολισμοί, Κωδωνοκρουσίες
07.35 Όρθρος, Θεία Λειτουργία
10.00 Επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο του Γ. Καραϊσκάκη (στο προαύλιο του Ι. Ναού)
10.15 Αγωνιστικά έθιμα: σφαιροβολία, λιθοβολία με τοπική ενδυμασία, πάλη, διελκυστίνδα, (στο προαύλιο του Ι. Ναού)
15.00 Κοινό τραπέζι – Αραχωβίτικο γλέντι στο προαύλιο του Ιερού Ναού με τοπικές ενδυμασίες. Μετέχουν Αραχωβίτες και επισκέπτες
17.30 “Χάλασμα του Πανηγυριού” – Τελετουργικός Χορός γύρω από τον Ιερό Ναό. Χοροί στην πλατεία Παπαϊωάννου